BỆNH SUY DINH DƯỠNG VÀ CHẾ ĐỘ ĂN CHO TRẺ BỊ SUY DINH DƯỠNG

Suy dinh dưỡng là gì? 

 

Trẻ bị suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng chính là tình trạng cơ thể không được cung cấp đầy đủ năng lượng và chất đạm cũng như các yếu tố vi lượng khác để đảm bảo cho cơ thể phát triển. Đây là tình trạng bệnh lý hay gặp ở trẻ nhỏ dưới 3 tuổi.

 

1.    Nguyễn nhân dẫn đến bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ em:

Trẻ bị suy dinh dưỡng do nhiều nguyên nhân:

+ Trẻ ăn thiếu chất dinh dưỡng: 

Một số bà mẹ bị mất sữa hoặc không có sữa cho trẻ

Sự thiếu hiểu biết về chất dinh dưỡng của các bà mẹ là nguyên nhân phổ biến dẫn đến việc cho trẻ ăn không đúng cách cả về chất lượng và số lượng. 

Sự hạn chế về thời gian chăm sóc con cái của các bà mẹ cũng là một nguyên nhân  khiến cho trẻ bị mắc chứng bệnh suy sinh dưỡng

+ Do trẻ thường xuyên bị ốm đau.
Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu hóa nhiều lần, biến chứng sau các bệnh viêm phổi, sởi, lỵ…

-        Do thể tạng dị tật: Trẻ đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, các dị tật sứt môi, hở hàm ếch, tim bẩm sinh.

-        Do điều kiện kinh tế xã hội: Suy dinh dưỡng là một bệnh của nghèo nàn và lạc hậu, có liên quan đến kinh tế, văn hóa, dân trí. Đây là mô hình hệ bệnh tật đặc trưng của các nước đang phát triển.

     Muốn biết trẻ có bị suy dinh dưỡng hay không các bà mẹ cần phải theo dõi cân nặng thường xuyên cho trẻ trên biểu đồ phát triển. Nếu thấy 2-3 tháng liền trẻ không tăng cân cần phải đưa trẻ đi khám bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân.

     Theo tiêu chuẩn cân nặng/tuổi người ta chia suy dinh dưỡng làm 3 độ:

-        Suy dinh dưỡng Độ I: Trọng lượng còn 90% so với tuổi

-        Suy dinh dưỡng Độ II: Trọng lượng còn 75% so với tuổi

-        Suy dinh dưỡng Độ III: Trọng lượng còn dưới 60% so với tuổi.

 

2.      Những dấu hiệu của trẻ bị suy dinh dưỡng

-        Không lên cân hoặc giảm cân

-        Teo mỡ ở cánh tay, thịt nhẽo.

-        Teo nhỏ: mất hết lớp mỡ dưới da bụng.

-        Da xanh, tóc thưa rụng dễ gãy, đổi màu.

-        Ăn kém, hay bị rối loạn tiêu hóa: ỉa phân sống, ỉa chảy hay gặp.

-        Thể nặng: Có phù hoặc teo đét, có thể biểu hiện của thiếu vitamin gây quáng gà, khô giác mạc đến loét giác mạc. Hiện nay thể nặng rất hiếm gặp.

3.      Các bà mẹ cần phải làm gì khi trẻ bị suy dinh dưỡng.

Với thể vừa và nhẹ (độ I và độ II): Điều trị tại nhà bằng chế độ ăn và chăm sóc.

-        Chế độ ăn: Cho trẻ bú mẹ theo nhu cầu, bất cứ lúc nào kể cả ban đêm.

-        Nếu mẹ thiếu hoặc mất sữa: Dùng các loại sữa bột công thức theo tháng tuổi, hoặc dùng sữa đậu nành (đậu tương).

-        Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên cho trẻ ăn bổ sung theo tháng tuổi nhưng số bữa ăn phải tăng lên, thức ăn phải nấu kỹ, nấu xong ăn ngay.

-        Tăng đậm độ năng lượng của bữa ăn bằng cách cho tăng thêm enzym (men tiêu hóa) trong các hạt nảy mầm để làm lỏng thức ăn và tăng độ nhiệt lượng của thức ăn. Cụ thể là: có thể dùng giá đậu xanh để làm lỏng thức ăn cho trẻ, tức là có thể tăng lượng bột khô lên 2-3 lần mà độ lỏng của bột không thay đổi. Cứ 10g bột cho 10g giá đậu xanh giã nhỏ lọc lấy nước.

 

4.      Những loại thực phẩm nên dùng cho trẻ suy dinh dưỡng.

-        Gạo, khoai tây.

-        Thịt: gà, lợn, bò, tôm, cua, cá, trứng.

-        Sữa bột giàu năng lượng: Theo hướng dẫn cụ thể của Bác sĩ.

-        Dầu, mỡ.

-        Các loại rau xanh và quả chín.

 

5.      Chế độ ăn với trẻ suy dinh dưỡng nặng (độ III).

Cho nhiều bữa trong ngày.

-        Tăng dần calo.

-        Dùng sữa cao năng lượng: Theo chỉ định và tư vấn trực tiếp của Bác sĩ

Trẻ cần được ăn bổ sung theo các chế độ ăn giống như trẻ bình thường. Số lượng một bữa có thể ít hơn nhưng số bữa ăn nhiều hơn trẻ bình thường.

Những trẻ có suy dinh dưỡng nặng kèm theo tiêu chảy hoặc viêm phổi phải đưa vào điều trị tại bệnh viện.

 

6.      Ngoài chế độ ăn còn cho trẻ ăn bổ sung thêm một số Vitamin và muối khoáng.

-        Các loại Vitamin tổng hợp.

-        Chế phẩm có chứa sắt chống thiếu máu.

-        Men tiêu hóa (nhưng phải dùng theo chỉ định của thầy thuốc).

7.      Chăm sóc trẻ bị suy dinh dưỡng.

-        Trẻ phải được vệ sinh, tắm rửa sạch sẽ.

-        Phải giữ ấm về mùa đông, phòng ở thoáng mát về mùa hè, đầy đủ ánh sáng.

 

8.      Một số mẫu thực đơn phục hồi trẻ suy dinh dưỡng tại nhà (SDD độ I và II).

Các bạn có thể tham khảo và áp dụng một số thực đơn sau để phục hồi trẻ suy dinh dưỡng tại nhà:

a.      Trẻ dưới 6 tháng: Bú sữa mẹ theo nhu cầu của trẻ. Chú ý chăm sóc dinh dưỡng cho Bà mẹ để mẹ có đủ sữa nuôi con (Bà mẹ cần ăn đủ, ngủ tốt, làm việc nhẹ nhàng). Trường hợp mẹ không đủ sữa mà phải dùng các sản phẩm thay thế sữa mẹ thì phải có chỉ định của Bác sĩ.

b.      Trẻ từ 6 – 12 tháng:

Cho trẻ ăn nước cháo xay trộn sữa như trên nhưng tăng thêm lượng thịt, gạo và rau củ, trường hợp trẻ không thích ăn cháo trộn sữa thì dùng sữa cao năng lượng pha với nước sôi để ấm theo hướng dẫn mỗi ngày uống 500ml và cho ăn bột hoặc cháo xay 3 -4 bữa/ngày, trẻ ăn ít có thể tăng số bữa lên, dùng nước giá đậu xanh để làm lỏng thức ăn: 10g giá đậu xanh/10g bột (giá đậu xanh giã nhỏ lọc lấy nước nấu bột).

c.       Trẻ 13 -24 tháng:

6h: 150 – 200ml sữa cao năng lượng

9h: Cháo thịt + rau: 200ml (1 bát ăn cơm)

-        Gạo tẻ: 30g (1 nắm tay)

-        Thịt nạc: 50g (hoặc cá, tôm, cua: 50g, trứng gà: 1 quả)

-        Dầu: 10ml (2 thìa cà phê)

-        Rau xanh: 20g (2 thìa cà phê)

12h: Sữa: 200ml

14h: Chuối tiêu: 1 quả hoặc đu đủ 1 miếng

17h: Cháo thịt (cá, tôm, trứng) + rau + dầu

Nếu trẻ đang bú mẹ vẫn phải tiếp tục cho bú và thời gian cho bú kéo dài từ 18 – 24 tháng. Khi cai sữa vẫn nên cho trẻ ăn thêm sữa bò hoặc sữa đậu nành.

d.   Trẻ 25 – 36 tháng:

   
    7h: Sữa cao năng lượng: 200ml

    11h: Cơm nát + thịt (cá, trứng, tôm...) + canh rau.

    Cơm: 2 lưng bát (70g gạo), thịt: 50g (hoặc trứng: 1 quả), rau: 100g, dầu (mỡ): 5g

    14h: Cháo + thịt + rau + dầu: 200ml

    Gạo tẻ: 30g (1 nắm tay), thịt nạc: 50g (hoặc cá, tôm, cua: 50g, trứng gà: 1 quả), dầu: 10ml (2 thìa cà phê), rau xanh: 20g (2 thìa cà phê).

    17h: Cơm nát + trứng (thịt, cá, tôm...) + canh rau

    20h: Hỗn hợp bột dinh dưỡng: 200ml, hoặc súp: khoai tây thịt + rau + dầu (mỡ): 1 bát con.

    Súp khoai tây gồm có khoai tây: 100g (1 củ to), thịt (gà, bò, lợn): 50g, bắp cải: 50g, dầu (mỡ): 1 thìa cà phê.

    Ăn thêm các loại quả chín theo nhu cầu của trẻ.

Trẻ bị ho và cách chăm sóc trẻ

Ho:  Là một triệu chứng rất dễ xảy ra ở trẻ nhỏ

BÉ BỊ HO, THUỐC HO CHO BÉ

Hiện tượng trẻ húng hắng ho, trẻ ho cả tràng dài, trẻ ho đỏ au mặt mày, trẻ ho cả vào ban ngày và ban đêm, trẻ ho cả khi chơi đùa và khi ngủ thì sẽ khiến cho nhiều bố mẹ rất lo lắng.

Do đó việc quan sát hiện tượng ho của trẻ là rất quan trọng, điều này sẽ giúp bố mẹ trẻ biết được lúc nào có thể chăm sóc trẻ ở nhà và lúc nào cần đưa trẻ tới bệnh viện để chữa trị.

Thứ nhất: Ho không phải là bệnh.

Ho là cơ chế có thể giúp tống vi trùng, virus, chất nhầy nhớt ra khỏi phế quản, giúp bé bảo vệ họng và phổi.

Ho có thể là triệu chứng của việc trẻ bị cảm lạnh thông thường và thường gặp ở trẻ bị hen suyễn.

Ho cũng có khi là biểu hiện của việc trẻ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp như: viêm mũi họng, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tiêu phế quản hoặc viêm phổi.

Cách chăm sóc khi trẻ bị ho

Trường hợp 1: Bố mẹ có thể chăm sóc bé tại nhà

Trẻ bị ho do cảm lạnh kèm sổ mũi, không sốt hoặc sốt nhẹ nhưng bé vẫn ăn uống, chơi đùa bình thường, không nôn ói, bố mẹ có thể theo dõi và chăm sóc bé ở nhà.

Bố mẹ nên chăm sóc trẻ bằng cách cho trẻ uống nhiều nước cam, chanh hoặc ăn trái cây tươi, nấu cháo hoặc soup để trẻ dễ ăn hơn và theo dõi nhiệt độ của trẻ. Nếu trẻ đỡ ho, ăn uống tốt, không sốt, thở dễ thì thường trẻ sẽ khỏi trong vòng một tuần.

Trường hợp 2: Bố mẹ cần đưa trẻ tới gặp bác sĩ

Trẻ bị ho và có kèm theo các triệu chứng, biểu hiện sau thì bố,mẹ bé cần lưu ý, theo dõi để kịp thời đưa đến bác sĩ:

+ Trẻ ho cấp tính kèm co thắt, khò khè, tím tái. Đây có thể là do trẻ bị dị vật đường thở, phải sơ cứu ban đầu và cho trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

+ Trẻ ho kèm sốt cao 39oC. Lúc này bác sĩ sẽ kiểm tra xem bé có viêm phổi hay không.

+ Khi trẻ ho kèm thở mệt, lồng ngực co kéo, tiết đàm nhớt nhiều, có thể bé bị viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ, hen suyễn ở trẻ lớn hơn. Đối với trường hợp này cha mẹ nên đưa bé đi khám sớm.

+ Nếu trẻ ho khàn giọng, ho ong ỏng như tiếng chó sủa, kèm khò khè thì có thể đã bị viêm thanh quản cấp tính. Cha mẹ nên đưa bé đi khám sớm, nếu trễ có thể trẻ sẽ bị khó thở.

+ Nếu là trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi, ho về đêm kèm nôn ói. Bác sĩ sẽ kiểm tra xem bé có bị trào ngược dạ dày, thực quản hay không.

+ Nếu trẻ ho kéo dài trên hai tuần, ho vào lúc sáng sớm và về đêm thì cần gặp bác sĩ để xem xét có bị bệnh hen suyễn hay viêm xoang mũi mạn tính không.

- Các trường hợp khác như trẻ có vẻ mệt, thở hổn hển khi ho, xanh tái, ăn uống không ngon miệng, nôn ói, bạn cũng nên cho bé gặp bác sĩ để kịp thời điều trị.

Khi đưa trẻ đi khám, bố mẹ bé không nên ngại ngùng đặt câu hỏi với bác sĩ về các triệu chứng khác của bé xuất hiện kèm theo ho. Điều này sẽ giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của trẻ, đồng thời tư vấn cho bạn những kiến thức, cách chăm sóc bé tốt hơn.

Một số lưu ý giành cho bố mẹ bé:

- Không nên cho trẻ uống thuốc ức chế ho, thuốc ngủ, thuốc chống dị ứng để mong bé có giấc ngủ ngon - sẽ không ho nữa. Điều này vô cùng nguy hiểm vì những loại thuốc này có thể làm nặng thêm tình trạng viêm phổi, viêm thanh phế quản và hen suyễn ở trẻ. Những thuốc này có thể gây suy hô hấp ở trẻ nhỏ.

- Không nên tự ý cho bé uống kháng sinh. Việc này có thể sẽ gây ra cho bé các tình trạng như: tiêu chảy, kháng thuốc hoặc dị ứng thuốc.

- Không nên ủ ấm trẻ quá mức, làm thân nhiệt bé tăng lên khiến bé ngột ngạt khó chịu.

Hi vọng rằng với những chia sẻ trên sẽ giúp các ông bố bà mẹ có cách chăm sóc trẻ tốt hơn

 Hãy tăng sức đề kháng cho trẻ hàng ngày bằng cách cho trẻ dùng các dược phẩm chức năng như!

Sarbokids- Tăng cường miễn dịch trên đường hô hấp

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ, giúp trẻ luôn khỏe mạnh